"Neeeeee, zelluf doen!!" riep ik volgens mijn moeder zodra ik de 1,5 jaar was gepasseerd. En jawel, de appel viel niet ver van de boom. Er zijn momenten dat je kind vast en zeker een uur mag priegelen om de rits van zijn jas dicht te krijgen. Maar iedereen kent ook die dagen dat je nu - nú - NU weg moet en geen tijd hebt voor dit soort geneuzel. (Oh, en laten we de dagen niet vergeten dat je wel tijd hebt, maar niet het geduld om te wachten tot je kind een taakje van 3 seconden al tien minuten probeert uit te voeren... euh, oeps).
Maar laat het nou net een hele mooie eigenschap zijn van jonge kinderen: ze zijn van nature nieuwsgierig en leergierig! Ze willen het zelf doen, ze willen ontdekken en het gevoel van zelfvertrouwen groeit als ze merken dat ze iets zelfstandig kunnen. Maria Montessori had hier een geweldige visie op. Zij geloofde sterk in de kracht van zelfredzaamheid en autonomie bij kinderen. Met haar inzichten in het achterhoofd, kun je Montessorionderwijs ook thuis integreren om je kind te helpen groeien en leren op een manier die bij hem of haar past.
Maria Montessori: de kracht van zelfstandigheid
Maria Montessori was een Italiaanse arts en pedagoog die bekend stond om haar onderwijsfilosofie die het leren via eigen ervaringen en ontdekkingen benadrukt. Haar methodes zijn inmiddels wereldwijd bekend en kunnen ook prima toegepast worden in je eigen huis. Het belangrijkste in haar benadering is het vertrouwen geven aan kinderen om zelf te handelen, fouten te maken, en weer op te staan. Zo ontwikkelen ze hun onafhankelijkheid en zelfvertrouwen.
De aanpak voor thuis
Neem de tijd voor persoonlijke verzorging
Zoals aankleden, tandenpoetsen en haren kammen. Het klinkt misschien vanzelfsprekend, maar voor jonge kinderen zijn dit allemaal vaardigheden die ze moeten leren. Geef ze de ruimte om dit zelf te doen, ook al duurt het soms wat langer. Dit geeft ze de kans om hun motoriek te ontwikkelen en een gevoel van eigenwaarde op te bouwen.
Weersta de verleiding om direct te helpen
Dit is wellicht een van de moeilijkste stappen. Als je ziet dat je kind worstelt met het openen van de doos of het aantrekken van een trui, is het verleidelijk om meteen in te grijpen. Maar volgens Montessori moet je het kind de kans geven om zelf een oplossing te vinden, zelfs als dat betekent dat het even duurt. Ga desnoods letterlijk even op je handen zitten. Het is namelijk het proces van zelf oplossen dat het meeste leerzaam is voor het kind, niet het eindresultaat.
Zet speelgoed en boeken in een lage (liefst open) kast
Creëer een omgeving waar je kind gemakkelijk toegang heeft tot zijn speelgoed en boeken. Dit bevordert niet alleen de zelfstandigheid, maar ook de verantwoordelijkheid. Het maakt het mogelijk voor je kind om zelf keuzes te maken over wat ze willen doen, zonder afhankelijk te zijn van jou om alles te pakken.
Zorg voor kinderformaat servies en meubels
In een Montessori-geïnspireerd huis kun je meubels en servies gebruiken die geschikt zijn voor de grootte van je kind. Dit zorgt ervoor dat je kind zelf aan de tafel kan zitten, zijn eigen bord kan pakken en leren omgaan met de dagelijkse activiteiten. Denk hierbij aan een laag tafeltje, een stoeltje op kinderformaat of een klein bordje en kopje. Deze aanpassingen zorgen voor meer zelfstandigheid en vertrouwen.
Laat je kind kiezen uit 2 of 3 opties
In plaats van je kind een overweldigende keuze voor te leggen, geef ze een paar (twee of drie) opties om uit te kiezen. Dit helpt niet alleen bij het ontwikkelen van besluitvormingsvaardigheden, maar voorkomt ook dat ze overweldigd raken door te veel keuze. Of het nu gaat om het kiezen van kleding of het uitkiezen van een boek om voor te lezen, dit vergroot hun gevoel van controle en eigen verantwoordelijkheid.
Creëer een georganiseerde en rustgevende omgeving
Een opgeruimde, rustige omgeving helpt je kind zich te concentreren en bevordert onafhankelijkheid. Zorg ervoor dat je huis een plek is waar alles zijn eigen plek heeft en je kind zelf zijn spullen kan opruimen. Een geordende omgeving helpt niet alleen bij het ontwikkelen van organisatorische vaardigheden, maar zorgt er ook voor dat je kind zich veilig en comfortabel voelt in zijn of haar eigen ruimte.
Laat je kind verantwoordelijk zijn voor kleine huishoudelijke taken
Geef je kind eenvoudige taken, zoals het dekken van de tafel, het helpen met opruimen of het verzorgen van huisdieren. Dit helpt je kind niet alleen om praktische vaardigheden te ontwikkelen, maar ook om verantwoordelijkheidsgevoel en trots in hun werk te ervaren. Ze leren ook dat ze deel uitmaken van een groter geheel en dat hun bijdrage belangrijk is.
Geef ruimte voor reflectie en pauzes
Laat je kind de tijd nemen om na te denken over hun acties of een taak die ze hebben uitgevoerd. Dit kan een paar minuten stilte zijn na het spelen of het voltooien van een taak, waarin ze nadenken over wat goed ging en wat ze de volgende keer anders zouden doen. Dit versterkt hun zelfbewustzijn en helpt hen om uit hun fouten te leren.
10. Zorg voor praktische leermomenten in het dagelijks leven
Montessori-onderwijs draait om leren door ervaring en het actief betrekken van kinderen bij het dagelijks leven. Laat je kind helpen met koken, boodschappen doen of tuinieren. Dit zijn fantastische leermomenten die kinderen praktische vaardigheden aanleren, zoals het meten van ingrediënten, het sorteren van voedsel of het zorgen voor planten.
Stimuleer zelfexpressie via kunst en muziek
Geef je kind de ruimte om zich creatief uit te drukken via tekenen, schilderen, muziek of dans. Dit helpt niet alleen bij de ontwikkeling van motorische vaardigheden, maar bevordert ook de zelfexpressie en emotionele ontwikkeling. Laat ze experimenteren met kleuren, geluiden of bewegingen en moedig ze aan om hun eigen ideeën en gevoelens uit te drukken zonder grenzen of oordeel.
Respecteer het tempo van je kind
Elk kind leert in zijn eigen tempo, en dat moet worden gerespecteerd. Of het nu gaat om het leren van een nieuwe vaardigheid of het voltooien van een taak, geef je kind de tijd die het nodig heeft om te groeien. Dit voorkomt frustratie en maakt het leren een natuurlijke, plezierige ervaring. Als ze zich gehaast voelen, kan het hun zelfvertrouwen ondermijnen.
Moedig zelfredzaamheid aan bij voeding
Laat je kind zelf kiezen wanneer het tijd is om te eten, hoeveel ze willen eten en helpen met het inschenken van drinken of het inladen van de vaatwasser. Dit geeft ze niet alleen de mogelijkheid om hun eigen keuzes te maken, maar helpt ze ook verantwoordelijkheidsgevoel en zelfdiscipline te ontwikkelen.
Introduceer ‘keuzebordjes’ voor dagelijkse beslissingen
Een keuzebordje is een visuele manier om je kind een paar keuzes te geven in dagelijkse beslissingen, zoals wat ze willen dragen of welk spelletje ze willen spelen. Dit biedt structuur, maar ook vrijheid om zelf beslissingen te nemen zonder zich overweldigd te voelen door te veel opties.
Wees een model van leren en nieuwsgierigheid
Laat je eigen nieuwsgierigheid en leergierigheid zien. Wanneer je zelf iets nieuws leert of uitprobeert, deel je ervaring dan met je kind. Dit kan variëren van het lezen van een nieuw boek tot het proberen van een nieuwe hobby. Door zelf ook een levenslange leerder te zijn, geef je een geweldig voorbeeld van hoe leren een plezierige en belangrijke activiteit is.
De voordelen van de Montessori-aanpak thuis
Het integreren van Montessori in je dagelijks leven thuis biedt tal van voordelen. Het bevordert niet alleen de zelfstandigheid en zelfvertrouwen van je kind, maar helpt hen ook om belangrijke vaardigheden zoals probleemoplossing, zelfdiscipline en verantwoordelijkheid te ontwikkelen. Bovendien zorgt het voor een gezonde balans tussen de autonomie van je kind en de steun die jij als ouder biedt wanneer dat nodig is.
Dus, de volgende keer dat je je kind probeert te helpen met die rits of dat knoopje, herinner jezelf eraan: "Neeeeee, zelluf doen!!" Geef ze de ruimte, laat ze ontdekken en zelfvertrouwen opbouwen – je zult zien dat dit hen niet alleen vandaag, maar ook in de toekomst ten goede zal komen.
Reactie plaatsen
Reacties